Çocuk Sahibi Olamayan Çiftlerin Değerlendirilmesi

Bir yıl korunmasız ilişkiye rağmen gebe kalamayan hastaların bir kadın doğum uzmanı, tercihen infertilite ve üreme endokrinolojisi ile ilgilenen bir hekim tarafından incelenmesi önerilir.

Bir fertilite (kısırlık) kliniğine gitmek zorunda kalmak bile çiftler üzerinde bir baskı oluşturabilmektedir.  Bize başvuran hastalar bazen çok gergin, kaygılı ve kendilerini neyin beklediğini ve nereden başlayacaklarını bilemez bir durumda bulabilmektedir.

Bu yazımda ilk muayene ve değerlendirme konusunda bazı temel noktaları sizlerle paylaşmak istiyorum.

İlk görüşmenin çift olarak yapılması en ideal olanıdır. Tüm tıbbi sorunlarda olduğu gibi en önemli basamak detaylı bir görüşme ile tıbbi öyküsünün öğrenilmesidir. Bu aşama hekimin tedavi için başvuran çifti iyi tanıması, analiz etmesi ve gerekli tetkikleri planlaması için çok önemlidir ve bu görüşmeye mutlaka yeterli vakit ayrılmalıdır. Kadın ve erkeğin yaşı, kiloları (özellikle vücut kitle endeksi), bireysel tıbbı geçmişleri, varsa tanı konmuş rahatsızlıkları, geçirdikleri operasyonlar ve varsa kullandıkları ilaçlar mutlaka öğrenilmelidir. Daha sonra ise ne kadar süredir evli oldukları, ilişki sıklığı ve düzeni, daha önce herhangi bir tedavi deneyimleri olup olmadığı sorgulanır. Daha sonra ise kadın ile erkeğin muayene ve tetkiklerine geçilir.

Kadının Değerlendirilmesi:

• Kadının adet düzeni detaylıca sorgulanmalıdır.
• Spekulum muayenesi ile vajina ve rahim ağzı değerlendirilmeli, son 1 yıl içinde yapılmadı ise smear testi (rahim ağzı kanseri tarama testi) yapılmalıdır.
• Adetin 2. veya 3. gününde bir ultrason incelemesi yapılarak;

         Rahim boyut ve yapısı,

         Yumurtalıklarda kist, kitle gibi problemlerin olup olmadığı ve yumurtalık rezervi,

         Pelvis (alt karın) bölgesi değerlendirilmelidir.

• Adetin 2. Veya 3. Günü hormon değerleri bakılarak yine yumurtalık rezervi ve tiroid fonksiyonları değerlendirilmelidir.
• Kadında yapılabilecek bir diğer tetkik ise ilaçlı rahim filmi olarak bilinen HSG’dir (Histerosalpingografi). Rahim boşluğunun düzenli ve yeterli genişlikte olup olmadığını, tüplerin açık olup olmadığını ve yapısını bize gösteren çok değerli bir tetkiktir.

Erkeğin Değerlendirilmesi:

• Erkekte detaylı bir tıbbi öykü alındıktan sonra ilk yapılacak tetkik spermiogram testidir. Standart sperm analizinde bakılan pek çok parametre olmakla birlikte özellikle;

        Sayı,

        Hareketlilik,

        Morfoloji (şekil) açısından bir inceleme yapılır.

Bu ilk değerlendirmeden sonra gerekirse daha detaylı sperm analizleri yapılabilir. Bazen de ilave muayene ve tetkikler istenebilir.

• Üroloji muayenesi; sperm değerlerinde sorun saptanan hastaların bir üroloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi faydalı olacaktır.
• Hormon tetkikleri
• Genetik testler ise ağır sperm problemleri olan hastalarda yapılır.

Bu ilk basamak tetkikler tamamlandıktan sonra tekrar bir araya gelinerek mevcut durum ve çift için en uygun yöntem karşılıklı fikir alış verişi ile belirlenir ve tedavi yöntemi planlanır.

Çocuk sahibi olamayan hastalarımıza belirli bir süre doğal yoldan gebelik elde edemezlerse geç kalmadan bir infertilite uzmanının görüşünü alarak muayene ve tetkiklerini yaptırmalarını ve gecikmeden tedavilerinin planlanmasını öneririm.

Çiftin muayene ve tetkik sonuçlarına göre bazen basit bir yumurtlama takibi ile sorun çözülürken, bazı hastalarımıza operasyon, bazılarına da aşılama veya tüp bebek gibi yöntemleri önerebilmekteyiz.