Gastrointestinal sistem (GİS) kanamaları, acil servislere en sık başvuru sebeplerinden biridir. Halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi veya bayılma gibi belirtilerle ortaya çıkabilen GİS kanamaları, genellikle iki ana gruba ayrılır:

• Üst GİS Kanamaları
• Alt GİS Kanamaları

Üst GİS Kanamaları: Siyah renkli, kötü kokulu dışkılama; kahve telvesi şeklinde kusma veya kanlı kusma üst GİS kanaması belirtileridir.

Alt GİS Kanamaları: Parlak kırmızı renkli dışkılama, alt GİS kanamasının belirgin bir işaretidir.

Kanama miktarı düşükse, bu durum ‘’dışkıda gizli kan pozitifliği’’, demir eksikliği, halsizlik ve yorgunluk gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Özellikle 40 yaş üzeri erkeklerde ve menopoz sonrası kadınlarda “Dışkıda Gizli Kan Pozitifliği”, gastrointestinal kanserlerin ilk belirtisi olabilir.

Kanama oranları: GİS kanamalarının %80-85’i üst GİS kanamalarıdır. Bu kanamaların %80’i kendiliğinden dururken, %20’si devam edebilir veya tekrarlayabilir.

Üst GİS Kanamaları Sebepleri

• Mide ülseri
• Oniki parmak bağırsağı ülseri
• Eroziv gastrit ve özofajit
• Yemek borusu varisleri
• Öğürmeye bağlı yemek borusunun alt ucundaki sıyrıklar
• Mide ve oniki parmak bağırsağındaki erozyonlar
• Yemek borusu, mide veya oniki parmak bağırsağı tümörleri
• Yemek borusu ülserleri veya midedeki damar yırtıkları (nadir)

Alt GİS Kanamaları Sebepleri

• Hemoroid, anal fissür, anal fistül
• Bağırsağın divertiküler hastalığı
• Bağırsaktaki damarsal anormallikler
• Bağırsak polipleri
• Bağırsak tümörleri
• Bağırsağın iltihabi hastalıkları
• Radyasyon tedavisine bağlı kolitler
• Bağırsağın yeterince beslenememesi sonucu oluşan kolitler (nadir)

Alt GİS kanamalarının büyük bir kısmı (%80) 24-48 saat içinde kendiliğinden durur.

GİS Kanamalarının Tespiti ve Müdahale

GİS kanamalarında erken teşhis ve müdahale, ilerleyen süreçte daha büyük sağlık sorunlarının önlenmesi adına oldukça önemlidir. Acil serviste öncelik, hava yolu, solunum ve dolaşım stabilizasyonunun sağlanması ile sıvı ve kan resüsitasyonuna başlanması olmalıdır.

• Üst GİS Kanamalarında: Endoskopi (Özofagogastroduodenoskopi) tanı ve tedavi amacıyla kullanılır. Kesin zamanlama kuralları olmamakla birlikte, ilk 24 saat içinde endoskopi yapılması önerilmektedir.

• Alt GİS Kanamalarında: Kolonoskopi ile değerlendirme yapılır.

Endoskopik tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi ve anjiyografik girişimlerden faydalanılır. Riskli endoskopik bulguları olan, endoskopik tedaviye uygun olmayan veya kanaması endoskopik tedaviye rağmen tekrarlayan hastalarda cerrahi tedavi düşünülmelidir.