Eklem kıkırdaklarının yıllar geçtikçe aşınması ve bozulması nedeniyle ileri yaşlarda diz kireçlenmesi ortaya çıkabileceği gibi, diz yaralanmaları sonrasında daha erken yaşlarda da başlayabilir.
Dizdeki bir yapı hasar görürse bu eklemdeki uyum bozulur. Bu durumda dizde ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı, kas güçsüzlüğü gibi şikayetler ortaya çıkar. Basit bir yaralanma kısa sürede iyileşirse diz ekleminde sorun kalmayabilir. Ancak ciddi hasar veya uzun süreli problemlerde eklemdeki diğer yapılar da olumsuz etkilenerek dizin dengesi bozulur. Böylece başta kıkırdak olmak üzere tüm destek yapılar yıpranmaya başlar. Dizde kıkırdakların aşınması ve yıpranması sonucu kireçlenme gelişir.

Diz kireçlenmesi risk faktörleri:

Obezite: Vücut ağırlığındaki her 0,5 kg'lık artış, dizlere 1,5-2 kg ek yük binmesine neden olur.

Diz çökmeyi gerektiren meslekler: Çiftçilik ve döşeme işleri gibi çok fazla çömelme ve diz yükü gerektiren mesleklerde risk daha yüksektir.

Futbol, basketbol ve kayak gibi sporlarda dizde zorlanma ve yaralanma oranı daha yüksektir.

Travma ve yaralanma sonrası tekrarlama: Bir kez yaralananlarda tekrarlama riski, hiç yaralanmamış olanlara göre daha yüksektir.

Kaslarda zayıflık veya esneklik kaybı: Kaslar arasındaki kuvvet dengesi bozulduğunda veya kaslarda esneklik kaybı veya kısalık olduğunda yaralanma ve dizde hasar riski artar.

Diz kireçlenmesinin belirtileri nelerdir?

Diz ağrısı
Dizde şişlik
Merdivenlerden inip çıkmada zorluk
Diz hareketlerinde kısıtlama, sertlik
Hareket sırasında dizde çatlama sesi
Diz üstü uyluk kaslarında zayıflık
Yürüme zorluğu
Çömelme ve ayağa kalkma zorluğu
Diz ekleminde şekil bozukluğu
Bacak deformasyonu

Tanı

Hastanın fiziki muayenesi ve tahlil, röntgen, MR gibi tetkikler sonucunda konur. Diz artriti olan kişilerde rutin kan testi sonuçlarının normal olması beklenir. Ancak altta yatan romatizmal hastalık, enfeksiyon veya benzeri durumlardan şüphelenildiğinde çeşitli kan tetkiklerinin yapılması gerekir.

Tedavi

Günümüzde diz kireçlenmesine kesin bir çözüm ve tedavi yöntemi henüz yoktur. Ancak diz kireçlenmesinde eklemdeki problemin derecesine göre uygulanabilen, ağrının giderilmesine ve hareketlerin iyileştirilmesine yönelik çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır.

Dizin üzerine baskı uygulayan hareketlerden kaçınmak
İlaç tedavisi
Fizik tedavi ve egzersiz
Kilo vermek
Baston, dizlik ve tabanlık kullanımı
Eklem içi hyaluronik asit enjeksiyonu
PRP, kök hücre uygulamaları
Eklem içi kortizon enjeksiyonu

Cerrahi Tedaviler

Artroskopi (Kapalı eklem ameliyatı)

Artroskop, içinde video kamera bulunan küçük bir kalem büyüklüğünde bir cihazdır. Tanısal artroskopi ile eklem içinin görüntüsünün ekranda görüntülenmesiyle diz eklemindeki sorunların tanısının konulması mümkündür. Aynı seansta gerekirse girişimsel artroskopi yapılır ve gerekli cerrahi işlemler yapılır. En büyük avantajı ise küçük bir kesi ile işlem yapıldığı için iyileşme süresinin çok daha kısa olmasıdır.

Osteotomi (Kemiğin kesilmesi)

Kaval kemiğinden veya uyluk kemiğinden kama şeklinde bir kemik parçası kesilebilir. Buna osteotomi denir. Osteotominin amacı dizdeki yük dağılımını değiştirerek kireçlenen taraftaki basıncı azaltmaktır. Bu uygulama ile hastanın ağrısı hafifler ve hareketleri artar.

Diz Eklemi Protezi

Daha ilerlemiş diz artriti vakalarında kısmi veya tam diz protezi ameliyatları yapılır.