D Vitamini Eksikliği

Vitaminler ve mineraller vücutta pek çok önemli fonksiyonda rol oynamaktadırlar. D vitamini yağda çözünen bir vitamin olup, vücutta birçok önemli biyolojik süreci düzenleyen bir hormon işlevi görmektedir.

D Vitamini Neden Önemlidir?

D vitamini, vücudumuzun sağlıklı kemikler oluşturması için gerekli olmakla beraber kas ve eklem ağrılarından bağışıklık sistemine, uyku kalitesinden kronik hastalık gelişme riskine kadar pek çok konuda sağlığımız için çok önemlidir. Son yıllarda D vitamini eksikliği kalp damar hastalıkları, diyabet ve bazı kanser türleri ile ilişkilendirilmektedir.

D vitamini yüksek olan kişilerin daha uzun yaşadıkları bilinmektedir.

D Vitamini Nelerde Bulunur?

Kanımızda dolaşan D vitamininin %90-95’i güneşten gelen ultraviyole ışınları sayesinde cildimizde sentezlenmektedir. Sadece %5-10’u yediğimiz gıdalardan gelmektedir. Ciltte üretilen D vitamini miktarı; günün saatine, mevsime, cilt rengine göre değişiklik gösterebilmektedir. Yaşanılan yere, hayat tarzına bağlı olarak, D vitamini üretimi azalabilir.

D vitamini, en önemli kaynağı olan güneş ışınları dışında;

Yağlı balıklar,

Kırmızı et,

Karaciğer,

Yumurta sarısı,

Süt ve süt ürünleri,

Maydanozdan alınabilir.

D Vitamini Neden Düşük Çıkıyor?

Günümüzde insanların D vitamini düzeyleri olması gerekenin çok altındadır. Bunun sebepleri; insanların uygarlaştıkça açık ortamlardan kapalı ortamlara geçmesi, daha kapalı giyinmeye başlaması ve cilt kanseri riskini azalttığı için kullandığımız güneş koruyucularının da etkisiyle güneşe olan maruziyetin giderek azalması ile açıklanabilir.  Bu sebeplerle D vitaminini takviye etmek gerekebilir.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

D vitamini eksikliği, vücutta birçok biyokimyasal reaksiyonu etkileyerek çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Belirtiler arasında şunlar yer alır:

• Kas ve kemik ağrıları: D vitamini; kalsiyum ve fosfor emilimini düzenleyerek kemik mineralizasyonunu destekler. Bu nedenle, D vitamini eksikliği, kas ve kemik ağrılarına, kemik erimesine, osteomalaziye ve raşitizme yol açabilir. Raşitizm, çocuklarda genellikle uzun süreli D vitamini eksikliği sebebiyle kemiklerin yumuşaması ve zayıflaması olarak tanımlanır. Büyüme geriliği, el ve ayak bileklerinde kalınlaşma, bacaklarda eğrilik ve göğüs deformitesi gibi iskelet yapısında kalıcı bozukluklara neden olur. Hastalığın yetişkinlerde görülen formu ise osteomalazi olarak tanımlanır ve kemiklerde kırılmayla seyreder.
• Zayıf bağışıklık fonksiyonu: D vitamini, bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasını destekler ve bağışıklık hücrelerinin aktivitesini etkiler. Eksiklik durumunda enfeksiyonlara yakalanma riski artar.
• Duygu durumu ve mental sağlık sorunları: D vitamini reseptörleri beyindeki bazı bölgelerde bulunur ve sinirsel aktiviteyi etkiler. Eksiklik, depresyon, anksiyete ve diğer duygu durumu bozukluklarıyla ilişkilendirilmiştir.

D Vitamini Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?

D vitamini eksikliği, tedavisi oldukça basit olan bir durumdur. Tedavi seçenekleri arasında şunlar yer alır:

• D vitamini takviyeleri: D vitamini eksikliği olan bireylere reçete edilen D vitamini takviyeleri verilebilir. Dozaj bireysel olarak belirlenir ve takip eden kan testleri ile izlenir. Kişinin D vitamini ihtiyacı yaşa göre farklılık göstermektedir. İleri yaşlarda vücudun ihtiyaç duyduğu D vitamini miktarı da artar. Bu nedenle yaş aldıkça daha fazla miktarda D vitamini alınması önerilebilir.
• Güneşe maruz kalma: Güneşe çıkmak, D vitamini sentezini artırmak için etkili bir yöntemdir. Bununla birlikte güneşe aşırı maruz kalınması deri kanseri riskini artırabilir. Dolayısıyla güneşe çıkarken uygun güneş koruyucuları kullanmak önemlidir.
• Beslenme düzeni: D vitamini açısından zengin yiyecekleri tüketmek eksikliği azaltabilir. Yağlı balıklar (örneğin somon), karaciğer, yumurta sarısı, süt ve D vitamini takviyeli yiyecekler bu kategoriye örnek olarak verilebilir.

D Vitamini Takviyesi Ne zaman İçilmeli?

D vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan, takviyenizi bir yemekle (kahvaltı, öğle yemeği veya akşam yemeği fark etmeksizin) birlikte aldığınızda vücudunuz onu daha iyi emecektir.

Önemli olan D vitamini takviyenizi günlük rutininiz içerisinde unutmayacağınız bir zamanda ve düzenli olarak kullanmanızdır.

Güneşten D Vitamini Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?

Cildiniz güneş ışığına maruz kaldığında kolesterolden D vitamini üretir. Güneşin ultraviyole B (UVB) ışınları cilt hücrelerindeki kolesterolü uyararak D vitamini sentezinin oluşması için enerji sağlar.

Öğle vakti, güneş ışığı almak için en iyi zamandır. Öğle vakti güneş en yüksek noktasındadır ve UVB ışınları en yoğundur. Bu, yeterli D vitamini elde etmek için güneşte daha az zamana ihtiyacınız olduğu anlamına gelir. Farklı çalışmalarda da vücudun D vitamini üretiminde en etkili zamanın öğle vakti olduğunu göstermektedir.

Buna karşılık özellikle yaz aylarında güneş çarpmasına ve cilt kanseri risklerine de dikkat etmek gerekmektedir.

D vitamini, bireysel sağlık ve genel iyilik hali üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu nedenle D vitamini seviyesini düzenli olarak kontrol etmek ve gerekli önlemleri almak önemlidir. D vitamini takviyesi alan kişilerin 6 ayda bir kalsiyum ve D vitamini düzeyini kontrol ettirmesi gerekir.  Herhangi bir sağlık sorunu veya şüphelenilen eksiklik durumunda bir hekime danışmak gerekir.