Neden Olur, Nasıl Geçer, Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?

Kadınların büyük çoğunluğu hayatlarının belirli dönemlerinde adet (regl) sancısı yaşamaktadır. Kimi zaman hafif bir rahatsızlık olarak ortaya çıkan bu ağrı, bazı kadınlarda günlük yaşamı olumsuz etkileyecek şiddette hissedilebilir. Bu yazımızda, adet sancısı (dismenore) nedir, neden olur, nasıl tedavi edilir ve ne zaman bir uzmana başvurulmalıdır sorularına kapsamlı yanıtlar sunuyoruz.

Adet Sancısı (Dismenore) Nedir?

Dismenore, regl döneminde alt karın bölgesinde hissedilen kramp benzeri ağrıdır. Bu ağrı, rahmin iç tabakasındaki kasların ve damarların kasılması sonucu oluşur. Regl başlamadan 1-2 gün önce başlar, genellikle 1 ila 3 gün içinde azalır.

Dismenore İki Farklı Türe Ayrılır:

• Primer Dismenore: Altta yatan bir hastalık olmaksızın, genellikle ergenlikten sonra başlayan tekrarlayıcı adet ağrısı.
• Sekonder Dismenore: Endometriozis, miyomlar, adenomiyozis gibi üreme sistemiyle ilgili sağlık sorunlarına bağlı adet sancısı.

Not: Yapılan araştırmalara göre, 18-25 yaş arası kadınların %50-90’ı primer dismenore yaşamaktadır.

Adet Sancısı Neden Olur?

Adet sancısının temel sebebi, rahmin kasılmasına neden olan prostaglandin adlı kimyasalların salgılanmasıdır. Bu maddeler rahme giden kan akışını kısıtlayarak ağrıya sebep olur.

Dismenore Nedenleri Şunlardır:

• Yüksek prostaglandin seviyesi
• Endometriozis (rahim iç dokusunun rahim dışına yerleşmesi)
• Adenomyozis (rahim duvarında kalınlaşma)
• Rahim içi veya dışı miyomlar
• Pelvik inflamatuar hastalıklar
• Rahim pozisyonunun arkaya doğru dönük olması
• Rahim ağzında darlık
• Psikolojik stres, anksiyete

 İlginç Bilgi: Sigara içen kadınların adet ağrısı yaşama riski, içmeyenlere göre %33 daha fazladır.

Adet Sancısının Belirtileri Nelerdir?

Adet sancısı sadece karın ağrısıyla sınırlı değildir. Başka semptomlarla da birlikte görülebilir:

Adet Sancısına Ne İyi Gelir?

Adet sancısını hafifletmek için hem doğal hem de medikal yöntemler mevcuttur. İşte ağrıyı azaltmak için önerilen yöntemler:

Doğal Yöntemler:

• Alt karın bölgesine sıcak su torbası koymak
• Ilık duş almak
• Papatya, zencefil, rezene ve ıhlamur gibi bitki çayları içmek
• Yoga, hafif yürüyüş ve nefes egzersizleri yapmak
• Bol su içmek ve magnezyumdan zengin besinler tüketmek (muz, avokado, badem)
• Gazlı içecek, kafein ve tuzdan kaçınmak

 Medikal Yöntemler:

• Doktor kontrolünde kullanılan ağrı kesiciler
• Doktor kontrolünde kullanılan doğum kontrol hapları: Prostaglandin üretimini azaltır
• Hormonal spiral (IUD): Uzun vadede ağrıyı azaltabilir
• Vitamin takviyeleri: B1, B6, E vitamini ve Omega-3

Adet Sancısını Hızlı Geçiren Egzersizler

Egzersiz kan dolaşımını artırır, endorfin salgılar ve kasları gevşetir. Ağrının azalmasına yardımcı olur.

Adet Sancısına İyi Gelen Egzersizler:

• Yavaş tempolu yürüyüş
• Hafif pilates hareketleri
• Dizleri göğse çekerek esneme
• "Child Pose" (çocuk pozu) yoga hareketi
• Yerde öne doğru esneme

Bilimsel Not: Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology’de yayımlanan bir çalışmaya göre, haftada 3 gün yapılan egzersizler, adet ağrısının şiddetini %30’a kadar azaltabiliyor.

Alternatif Tıp Yöntemleri: Bitkisel ve Doğal Destekler

Regl ağrısında tamamlayıcı tedaviler de faydalı olabilir:

Uyarı: Bitkisel destekler hekim onayı olmadan kullanılmamalıdır. Özellikle hormon dengesini etkileyebilecek çaylar gebelikte sakıncalı olabilir.

Adet Sancısı Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?

Her kadında adet sancısı görülse de bazı durumlar altında ciddi bir sağlık sorunu olabilir:

Dikkat Gerektiren Belirtiler:

• Adet dışında da süren kasık ağrısı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• 3 günden uzun süren ve şiddetli ağrılar
• İlaçlara rağmen geçmeyen kramplar
• Anormal vajinal kanama

Bu belirtiler endometriozis, miyom veya enfeksiyon gibi ciddi nedenlere bağlı olabilir. Mutlaka kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır.

Adet Sancısında Tanı Nasıl Konulur?

Tanı, hastanın şikâyetleri, jinekolojik muayene ve gerekirse ultrason veya MR ile konur.

 Tanı Araçları:

• Fizik muayene
• Pelvik ultrasonografi
• Laparoskopi (gerektiğinde)
• Kan testleri, enfeksiyon testleri

Primer dismenorede genellikle başka bir hastalık bulgusu yoktur. Sekonder dismenorede ise rahatsızlığın nedenini araştırmak için daha ileri tetkikler yapılır.

Adet Sancısı Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi planı kişinin yaşı, genel sağlık durumu ve ağrının şiddetine göre yapılır.

Tedavi Seçenekleri:

• NSAID ağrı kesiciler
• Doğum kontrol ilaçları
• Hormon düzenleyici tedaviler (progesteron, hormon spirali)
• Beslenme düzenlemesi ve takviyeler
• Fizik tedavi ve egzersiz programları

Bazı kronik vakalarda, laparoskopi, endometrial ablasyon ya da histerektomi gibi cerrahi işlemler gündeme gelebilir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Regl sancısını en hızlı ne geçirir?

Sıcak su torbası, ağrı kesici (ibuprofen), bitki çayı ve istirahat en hızlı etki eden yöntemlerdir.

Adet sancısı neden bazı kadınlarda daha şiddetlidir?

Yüksek prostaglandin düzeyi, psikolojik hassasiyet, stres, endometriozis veya miyom gibi nedenlerle daha yoğun hissedilebilir.

Adet sancıları yaş ilerledikçe azalır mı?

Evet, özellikle doğum sonrası veya 30’lu yaşlardan sonra ağrılar hafifleyebilir.

Doğum kontrol hapı adet sancısını keser mi?

Yumurtlamayı baskılayarak ağrıyı azaltabilir. Ancak hekim kontrolünde kullanılmalıdır.

Menopozda adet sancısı olur mu?

Hayır, menopoz sonrası adet ve dolayısıyla sancı yaşanmaz. Ancak bazı kadınlar premenopoz döneminde yoğun ağrı yaşayabilir.

Sonuç: Adet Sancısıyla Başa Çıkmak Mümkün

Adet sancısı kadınların yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyebilecek bir sorundur. Ancak doğru tanı, etkili tedavi, yaşam tarzı değişiklikleri ve gerektiğinde medikal müdahalelerle bu sancılarla baş etmek mümkündür. Unutmayın, dayanılmaz hale gelen her ağrı bir alarmdır. Kendinizi dinleyin, doktorunuza danışın.

“Ağrısız bir regl dönemi mümkün. Bilinçli ve sağlıklı bir yaklaşım ile her ayı daha konforlu geçirmek elinizde.”