Miyom (Myom)

Miyomlar rahmin kas dokusundan gelişen iyi huylu (kanser olmayan) yumrulardır. Miyomların büyüklük, şekil ve yerleşimleri çok farklı olabilir. Rahim iç boşluğunda, dış yüzeyinde veya rahim duvarının içinde olabileceği gibi bir sapla rahmin dış yüzeyine bağlı da olabilirler. Bir miyom uzun süre çok küçük kalıp sonra aniden hızla büyüyebilir. Bazen de yıllar içinde yavaş yavaş büyür.

Miyomlar Kimlerde Daha Çok Oluşur?

Miyomlar en çok 30-40 yaşlardaki kadınlarda görülse de her yaşta oluşabilirler. Menopozdan sonra genellikle küçülürler.

Her 3 kadından 1’inde yaşamlarının bir noktasında miyom oluşur. Fazla kilolularda daha çok görüldükleri düşünülmektedir.

Çocuğu olan kadınlarda daha az görülür ve çocuk sayısı arttıkça bu ihtimal daha da azalır.

Miyomlar Ne Tür Şikayetlere Yol Açar?

Adet kanamasının uzun sürmesi, sık gelmesi veya aşırı miktarda olması
Ara kanamaları
Kansızlık (kan kaybına bağlı)
Adet ağrıları (kramp tarzı)
Alt karın veya kasık ağrısı (sıklıkla küt, şiddetli sancı şeklinde fakat bazen keskin de olabilir)
İlişki sırasında ağrı
Altta baskı veya basınç hissi
İdrar yapmada zorluk veya sık idrara gitme
Kabızlık, rektumda ağrı veya büyük abdest yapmada zorluk
Rahimde ve karında büyüme
Düşük yapma
Hamile kalma zorluğu

Miyomlar hiçbir şikayet vermeyedebilir (miyomu olan 3 kadından 2’sinde). Bu nedenle rutin kadın doğum muayenesi sırasında veya başka sorunlar için çekilen filmlerde tesadüfen de saptanmış olabilirler.

Miyomlar Ne Tür Komplikasyonlara Yol Açabilir?

Komplikasyon ihtimali miyomun büyüklüğüne ve yerleşim yerine bağlıdır. Saplı miyomlar burkularak ağrı, bulantı veya ateş yapabilirler. Çok hızlı büyüyen veya bozulmaya başlayan miyomlar da ağrıya neden olabilir.

Nadiren kanserle birlikte olabilirler. Çok büyük bir miyom karın şişliğine neden olabilir. Bu şişlik kadın doğum muayenesinin tam olarak yapılmasını zorlaştırabilir.

Miyomlar bazen hamile kalmayı zorlaştırabilseler de diğer nedenler daha sık görülürler. Nedenin miyom olduğuna karar vermeden önce diğer sebepler araştırılmalıdır. Sebebin miyom olduğu düşünüldüğünde de birçok kadın tedavi sonrası hamile kalabilmektedir.

Hamilelikte miyom, karın ağrısı yapabilir ve erken doğum riski vardır. Büyük bir miyom doğum kanalını kapatırsa sezaryen gerekebilir. Miyomlar nadiren düşüğe neden olabilirler.

Miyomlar Nasıl Teşhis Edilir?

Miyomlar ilk defa rutin kadın doğum muayenesi sırasında saptanabilirler. Bazı testler miyomlar hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayabilirler:

Ultrason ile rahim ve diğer kadınlık organlarını görebiliriz. Ultrasonda ses dalgaları kullanılır. Ultrason karından yapılabildiği gibi vajinal yolla da yapılabilir.
Histeroskopi, rahim içindeki miyomları görmemize olanak verir. İnce, uzun bir cihaz rahim ağzından rahmin içine yerleştirilir ve kamera ile rahim içi boşluk incelenir.
Histerosalpingografi (HSG) özel bir röntgen testidir. Rahmin ve tüplerin büyüklük ve şekillerindeki anormal değişimleri saptayabilir.
Sonohisterografi’de rahim içi, rahim ağzından sıvı ile doldurulur. Daha sonra rahim içi boşluk ultrasonla incelenir. Sıvı, rahim içinin net olarak görüntülenebilmesine olanak verir.
Laparoskopi ile karın içini görüntülemek için ince uzun bir cihaz kullanılır. Göbek deliğinin içinden veya tam altından yapılan küçük bir kesiden yerleştirilir. Laparoskopi ile rahmin dış yüzeyindeki miyomlar görüntülenebilir.

Miyom tanısı için MR veya tomografi gibi görüntüleme testleri de kullanılabilir ancak nadiren gerekli olurlar. Bu testlerden bazıları miyomun zamanla büyümesini izlemek için kullanılabilir.

Miyomlarda Tedavi Ne Zaman Gerekir?

Herhangi bir rahatsızlığa neden olmayan, küçük olan veya menopoza yaklaşan bir kadında oluşan miyomlar sıklıkla tedavi gerektirmezler. Menopozdan sonra miyomlar sıklıkla küçülürler ve miyomun neden olduğu şikayetler azalır veya tamamen geçer. Aşağıdaki şikayet ve bulgular varsa tedavi gerektirebilirler:

Kansızlığa neden olan veya kadının günlük yaşamını aksatan aşırı veya ağrılı adet kanamaları
Ara kanamaları
Yumrunun miyom mu yoksa yumurtalık tümörü gibi başka bir tümörden tam olarak ayırt edilemediği durumlar
Miyomun hızlı büyümesi
Hamileliğe engel olması
Alt karın ağrısı

Miyomlar İlaçla Tedavi Edilebilir mi?

İlaç tedavisi miyomu olan bazı kadınlar için bir seçenek olabilir. İlaçlar miyomun bazen neden olduğu aşırı kanama veya ağrıyı azaltabilir. Miyomun büyümesini önleyemeyebilirler. Sıklıkla daha sonra operasyon gerekir. Miyom tedavisinde kullanılabilecek ilaçlar:

Doğum kontrol hapları ve diğer hormonlu doğum kontrol yöntemleri (Bu ilaçlar sıklıkla aşırı kanama ve ağrıyı kontrol için kullanılır.)
Gonadotropin-releasing hormon (GnRH) agonistleri (Bu ilaç adetleri keser ve miyomları küçültebilir. Bazen ameliyatta kan kaybını azaltmak için ameliyat öncesi kullanılırlar. Bu ilaçların birçok yan etkisi olduğu için kısa bir süre (6 aydan az) kullanılırlar. İlaç kesildikten sonra miyomlar genellikle önceki büyüklüklerine dönerler.)
Hormonlu spiral (Bu seçenek rahim boşluğuna bası yapmayan miyomu olan kadınlar için uygundur. Aşırı miktardaki ve ağrılı kanamayı azaltır fakat miyomun kendisini tedavi etmez.)

Miyomlar İçin Ne Tür Ameliyatlar Yapılabilir?

Miyomektomi ameliyatı, rahmi yerinde bırakarak sadece miyomun alınmasıdır. Rahim alınmadığı için kadının çocuk sahibi olmasına olanak tanır. Ameliyattan sonra miyom tekrar büyümez fakat yeni miyomlar oluşabilir. Eğer bu olursa bir ameliyat daha gerekebilir.

Histerektomi rahmin alınması ameliyatıdır. Birlikte yumurtalıklar da alınabilir veya yerinde bırakılır. Histerektomi, diğer tedaviler işe yaramadığında, mümkün olmadığında veya miyom çok büyükse yapılır. Histerektomi sonrası kadın artık çocuk sahibi olamaz.

İlaç ve Ameliyattan Başka Tedaviler Var mı?

Diğer tedavi seçenekleri şunlardır:

Histeroskopi; bu yöntem rahmin iç boşluğuna uzanan miyomların alınması için kullanılır. Rahim ağzından yerleştirilen ince uzun bir çubukla miyom çıkarılır veya yok edilir. Rahim duvarının derinlerindeki miyomlar bu yöntemle alınamasa da bu miyomların neden olduğu kanamalar sıklıkla kontrol altına alınabilirler. Çoğu zaman hastanede yatmak gerekmez.
Embolizasyon; bu işlemde rahim damarlarına çok küçük parçacıklar (yaklaşık kum taneleri kadar) enjekte edilir. Parçacıklar miyomu besleyen damarları tıkarlar ve böylece miyomun küçülmesine yol açarlar. Çoğu vakada hastaneye yatmak gerekmez. Embolizasyondan sonra hamile kalmak mümkün olsa da işlemin hamile kalabilme yeteneği ve hamileliğe olan tümden etkileri kesin bilinmemektedir. Bunun için işlemi yaptırmadan önce potansiyel risklerini, yararlarını ve bilinmezliklerini göz önünde bulundurmalısınız.
MR eşliğinde ultrason cerrahisi; bu yeni yaklaşımda, miyomları yok etmek için ultrason dalgaları kullanılır. Dalgalar, MR yardımıyla cilt üzerinden miyoma yönlendirilir. Bu yaklaşımın uzun dönem rahatlama sağlayıp sağlamadığı hakkında çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca bu yaklaşımın da hamilelik ve gelecekte çocuk isteyen kadınlardaki etkilerinin tamamen bilinmemesi dikkate alınmalıdır.