Burnumuz, içeride septum denilen, önde kıkırdak, arkada kemik dokudan oluşan bir yapı ile ikiye bölünmüştür. Bu yapı aşağı yukarı 8-10 cm uzunluğundadır. Septum, burnu taşıyan en temel yapıdır. Tıp dilinde septum deviasyonu denilen durum, septumun orta hattan sağa veya sola kaymasıdır. Halk arasında ‘burnumda kemik ya da kıkırdak varmış’ denilen durum aslında budur. Toplumumuzda %70 oranında görülmektedir.

Septum deviasyonunun en sık sebebi, önceden burna alınan darbelerdir. Bunun dışında, çocukluk döneminde var olan geniz eti ve bademciklerin varlığı, burunda oluşan polipler de deviasyon oluşmasına sebep olabilir. Hastaların en sık şikâyeti, burundan rahat nefes alamamadır. Bunun dışında, gündüz yorgunluğu, ağız kuruluğu, baş ağrısı, horlama, koku alamama, tekrarlayan burun kanamaları, sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirme, alerjik yakınmaların sürekli olması sıklıkla işittiğimiz şikayetlerdendir.

Septum deviasyonunun tedavisi cerrahidir. Yapılan ameliyatın ismi septoplasti ve SMR’dir. Septoplasti, lokal veya genel anestezi ile yapılabilen bir ameliyat olmasına karşın, günümüzde hasta konforu ve cerrahın rahatı açısından genel anestezi sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Ameliyat sonrası bir gün hastanede kalmak da hasta konforu açısından uygundur.

Ameliyatta burun kıkırdağının tamamının alınması ve burun destek noktalarının zarar görmesi durumunda, burun ucunda düşme ve burun sırtında kemer görünümü oluşmasına sebep olabilir. Bu nedenle ameliyatta azami dikkat gösterilmesi gerekir. Hastalar, ameliyattan sonra 2-3 gün içinde günlük yaşantılarına dönebilir. Yaklaşık 2 hafta içinde de tam iyileşme görülür. Bu 2 hafta içinde burun içinde kabuklanmalar ve kuruluk yakınması olabilir. Bunların oluşmaması için hipertonik burun solüsyonları ve burun nemlendirici kremler tercih edilebilir.

Deviasyon ameliyatı sonrası ağrılı bir süreç olmamaktadır. Fakat ağrı olursa, basit ağrı kesiciler ile durum kontrol altına alınabilir. Deviasyon ameliyatı sonrasında yüzde morluk ve şişlik oluşmaz. Deviasyon ameliyatı sonrasında burun tamponu kullanmak elzem değildir. Kendi pratiğimde ameliyat esnasında koyduğum silikon burun tamponlarını ertesi gün çıkarmaktayım ve hastayı tamponsuz eve göndermekteyim. Bu sayede hastanın hastane yatış sürecinde kanama yakınması olmuyor ve burunda tampon olmadan taburcu olabiliyor. Silikon tamponlar, burun içindeki dokulara yapışmadığı için alınırken ağrı yakınması olmamaktadır.

Burun dış şeklinin bozuk olduğu durumlarda da deviasyon ameliyatı ile birlikte estetik burun ameliyatı yapılabilir. Hatta burun iç yapısının düzeltilmesi, burun dış şeklinin düzgün olmasını sağlayacağı için bu, kendi pratiğimde sıklıkla tercih ettiğim bir yöntemdir. Çünkü burun dış yapısının en önemli destek yapısı septumdur. Ciddi septum deviasyonu olan hastalarda, genellikle konka adı verilen burun etlerinde ve sinüs dokularında da problem olma olasılığı yüksektir. Bu sebeple, preoperatif dönemde paranazal sinüs bilgisayarlı tomografi çekimi yapılarak bu yapılar değerlendirilmeli ve aynı seansta konka cerrahi prosedürleri ve sinüs cerrahisi gerekirse uygulanmalıdır.

Ameliyat sonrası en sık görülen komplikasyon burun kanamalarıdır. Burun kanamaları, ilk 3-4 hafta içinde herhangi bir zamanda olabilir. Çoğu kez, burun içindeki pıhtıların temizlenmesi ve basit tamponlarla durdurulabildiği gibi, bazı ender durumlarda ameliyathane müdahalesi gerekebilir. Septal hematom, karşılaşılabilen diğer bir durumdur. Septal hematom, burun septum mukozası altında biriken pıhtı oluşumudur. Burun, ivedilikle düzeltilmelidir. Çünkü hematom, apseye dönebilir ve kıkırdağın erimesine ve burunda şekil bozuklukları oluşumuna sebebiyet verebilir. Septum perforasyonu oluşumu da bu ameliyat sonrası gelişebilir. Burun içinde kabuklanma, kanamalar, nefes alırken ıslık sesi oluşması, burun tıkanıklığı ve baş ağrısı şikayetlerine sebebiyet verir. Tedavisi zor bir süreçtir.