Çocuklarda İshal

İshal, çocuklarda en sık karşılaştığımız hastalıklardan biridir. İshaller genelde 3-4 günde düzelebilmekteyken dikkate alınmadığında fazla sıvı ve mineral kaybına bağlı olarak kötü sonuçlar doğurabilir. Maalesef bazen de ölüme bile sebep olabilir.   

İshal Nedir?

İshal bağırsak hareketlerinin artması, besin emiliminin azalması sonucu çok sayıda ve yumuşak-sulu kıvamda dışkı yapmak anlamına gelmektedir. Günlük dışkı sayısı yaşa göre değişkenlik gösterir. İlk 1 aylık bebekler günde 3-5 kez kaka yapabilir. Her emdikten sonra da sarı renkli, hafif sulu kaka yapabilirler ve bu normaldir. Anne sütü alan bebekler günde en fazla 6-7 kez kaka yapabilmekteyken anne sütü almayan çocuklar genelde en fazla 3 kez kaka yapmaktadırlar. İshal diyebilmemiz için çocuğun yaşına göre fazla sayıda ve sulu kıvamda kaka yapması gerekmektedir. 

İshal Sebepleri Nelerdir?

Günümüzde ishallerin en büyük sebebi enfeksiyonlardır. Enfeksiyonların da en büyük sebebi başta rotavirüs olmak üzere virüslerdir. Bakteriler ve parazitler de enfeksiyon kaynaklı ishal sebeplerindendir. Bunların dışında gıda zehirlenmeleri, ilaç yan etkileri, gıda alerjileri, bazı metabolik hastalıklar ve bağırsak hastalıkları da ishale neden olabilmektedir.       

İshalde Nasıl Teşhis Konur?

Teşhiste hasta öyküsü çok önemlidir. Virüs kaynaklı ishallerde genelde çok sayıda kaka yapılmakta ve bazen 10'u geçebilmektedir. Kaka genelde çok sulu ve açık renklidir, kusma sıklıkla eşlik eder ve ateş yapabilir. Halsizlik, iştahsızlık vardır. Gaz sancısından dolayı huzursuzluk görülür. Amip gibi parazit kaynaklı ishaller genelde koyu yeşil renklidir ve kötü kokuludur. Genelde kakada kan görülür. Karın ağrısı ve ateş sıklıkla eşlik eder. Kusma olabilir ve beslenme bozulabilir.

Bakteri kaynaklı ishaller genelde kahverengi, sulu ve kötü kokuludur. Ama yeşil renkli ve kanlı da olabilmektedir. Gıda zehirlenmelerinde genelde besini aldıktan sonra ani bir şekilde ishal ve kusma başlar.

Alerji kaynaklı ve bağırsak hastalıklarında uzun süreli ishaller mevcuttur. Kesin tanı için kaka tahlilleri ve gerekirse kan tahlilleri yapmak gerekmektedir. Bağırsak hastalıkları için endoskopi ve kolonoskopi de yapılabilmektedir.

İshalde Tedavi Nasıl Olmalıdır?

Tedavide en önemli etken kaybedilen sıvı ve minerallerin yerine konmasıdır. Genel durumu iyi olan, kusması olmayan ve beslenebilen çocuklar evde takip edilebilir. Evde bol sıvı alınmalı, az yağlı ve şekersiz yiyecekler tüketilmelidir. Haşlanmış patates, muz, pirinç, yoğurt, yağsız et, çorba türevi besinler tüketilebilir. Anne sütü alan bebekleri emzirmeye mutlaka devam edilmelidir. Orta-ağır ishallerde bebeklerin bıngıldağı çöker, gözyaşı azalır, dili kurur, idrar miktarı azalır ve koyu renkli olur.

Çocuklarda hızlı sıvı ve mineral kaybı hayati tehlike yaratabilmektedir. Bu yüzden beslenmesi az olan, kusan, halsizliği olan çocukları hastanede yatırarak damar yolundan tedavi vermek gerekebilir. Virüs kaynaklı ishallerde antibiyotik verilmez. Parazit kaynaklı ve bazı bakteri kaynaklı ishallerde antibiyotik duruma göre verilebilmektedir.

İshalden Korunma Yolları Nelerdir?

İshalden korunmanın en iyi yolu kişisel hijyendir. El yıkama çok önemlidir ve çocuklara bakan kişiler kişisel hijyene çok önem vermelidirler. Meyveler ve sebzeler tüketilmeden önce çok iyi yıkanmalıdır. Bozulmuş besinlerden uzak durulmalı, kaynağı belli olmayan içme suları içilmemelidir. Besinler iyi pişirilmelidir.  Özellikle yaz aylarında iyi temizlenmeyen havuzlardan çocuklara çok sık mikrop bulaşabilmektedir. Rotavirüsün aşısı vardır ve ortalama yüzde 95 civarında rotavirüsünden korumaktadır.